م. مایکلز
مهاجرت ایرانیان به آمریکا تا پیش از اواسط قرن بیستم تقریباً وجود نداشته است. اولین مهاجر ایرانی به نام میرزا محمدعلی (یا حاجی سیاح) بود که در سال ۱۸۷۵شهروند آمریکا شد. وی درسال ۱۸۳۶ در محلات متولد گردید.او در پرژیا (ایران) در رشته فیلسوفی و حکومت غرب مشغول تحصیل بود. ولی از سیستم دیکتاتوری کشور ناراضی بود و در سنین سال‌های ۲۰ تصمیم به خروج از کشور گرفت که بتواند زندگی در دموکراسی را مطالعه کند. سیاح در سراسر اروپا مسافرت کرد و بالاخره در نیویورک ساکن شد و به مدت ده سال در آمریکا ماند. در طی این مدت توانست با رئیس‌جمهور آمریکا «یولیسیز سایمن گرانت» (۱۸۸۵–۱۸۲۲) تماس بگیرد و از این طریق در ۲۶ مه ۱۸۷۵ شهروند آمریکا گردید. سپس به ایران بازگشت و نقش حیاتی در تحول اساسنامه در ۱۹۰۶ را داشت.
۱۸۷۵-۱۹۵۰
پس از سیاح، عده بسیار کمی به آمریکا مهاجرت کردند. به ویژه در اواسط قرن بیستم شهروند آمریکا شدند. اداره مهاجرت آمریکا تا قبل از سال ۱۹۰۰ مهاجرینی را که از خاورمیانه می‌آمدند، طبق دسته‌بندی همگی آنان را به صورت «عرب» می‌پذیرفتند بدون تعیین ملیت آنان. ولی پس از سال ۱۹۰۰ اصطلاح «سوریه‌ای» جای «عرب» را گرفت و به این صورت در پرونده‌های اداره مهاجرت قرار می‌گرفت. در سال ۱۹۲۵ ایرانیان مهاجر به صورت ایرانی دسته‌بندی شدند. بین سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۵۰ تنها دوهزار ایرانی به آمریکا مهاجرت کردند.
قرن بیستم:
ایران در اواسط قرن بیستم دوران مدرنیزه شدن سریع خود را می‌گذراند. در ضمن افزایش درآمد از فروش نفت موجب صنعتی شدن سریع کشور بود. در نتیجه صنعتی شدن کشور طبقه متوسط نیز گسترش یافت. در این زمان کشور احتیاج مبرم به افراد حرفه‌ای داشت که در صنایع نوین مشغول به کار شوند و افراد کافی و با تجربه در آن موقعیت وجود نداشت و راه حل این مسأله آن بود که محصلینی برای مطالعه و تحصیل به خارج رفته و به ایران بازگردند. در هر حال در آن وقت هزاران جوان ایرانی برای تحصیل به دانشگاه‌های آمریکایی می‌آمدند و پس از اتمام تحصیل برای کار در صنایع به ایران باز می‌گشتند. ولی این امر بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ باطل شد و تحت کنترل حکومت خمینی، آن دانشجویان نه اجازه و نه علاقه بازگشت به ایران را داشتند. این جوانان اولین ستون‌های جامعه ایرانی آمریکایی را تشکیل دادند.
۱۹۷۹-۲۰۰۰
به دنبال عملیات تروریستی در آمریکا (۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱) به طور محسوسی از تعداد مهاجرین ایرانی به آمریکا کاسته شد. گرچه ایران در این عملیات دست نداشت، ولی پرزیدنت وقت آمریکا جرج دبلیو بوش ایران را «محور شرارت» نامید و این جریان اثر شدید منفی بر مردم آمریکا نسبت به ایران و مردمان آن گذارد. در آن زمان دولت آمریکا محدودیت ویزای مهاجرت و پناهندگی را پس از حمله ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ برقرار نمود و در نتیجه تعداد بسیار کمتری مهاجر ایرانی به آمریکا آمدند.
مشکل است که بگوییم که بار دیگر مهاجرین ایرانی به مانند اواسط قرن بیستم مرزهای آمریکا را برای مهاجرت باز ببینند. به هر حال این نکته قابل انکار نیست که امروزه افراد ایرانی آمریکایی جمعیت قابل ملاحظه‌ای را در آمریکا تشکیل می‌دهند و افرادی ارزنده در جامعه آمریکا هستند.
جمعیت ایرانی‌زادگان در ۱۰۱ شهرآمریکا (با جمعیت ۵۰۰ به بالا- کالیفرنیا (لوس‌آنجلس و سانفرانسیسکو و غیره)، واشنگتن دی‌سی، نیویورک، بوستون، پنسیلوانیا، تگزاس (در شهرهای دالاس و هوستون) و غیره. در این نوشتار به اختصار برای نمونه بیشترین درصد (۶/۲۸٪) و کمترین درصد (۶/۱٪) جمعیت ایرانیان در چند شهر به نسبت جمعیت کل آن شهر ذکر می‌شود (گرفته از اینترنت):
نام شهر درصد جمعیت ایرانی‌تبار جمعیت کل شهر(نفر)
۱. سَدِل راک، نیویورک ۶/۲۸٪ ۸۴۸
۲. کینگز پوینت، نیویورک ۲/۲۵٪ ۵۰۷۵
۳. گریت نک، نیویورک ۲/۱۷٪ ۱۰۰۸۸
۵. بورلی هیلز، کالیفرنیا ۳/۱۶٪ ۳۴۶۵۸
۶. گرن دیل، کالیفرنیا ۸/۱۴٪ ۱۹۶۰۲۱
۳۷. رازلین، نیویورک ۳/۳٪ ۲۷۹۱
۱۰۱. توبران، کالیفرنیا ۶/۱٪ ۹۱۹۷
تعداد و موقعیت ایرانی‌تباران در آمریکا
طبق سرشماری آمریکا در سال ۲۰۰۹ تخمیناً بیش از ۵/۱ میلیون ایرانی‌ـ‌آمریکایی در آمریکا زندگی می‌کنند که حدود ۷۲۰هزار آنها در لوس‌آنجلس ساکن‌اند.
۲.طبق گزارش خبرگزاری ان.پی.آر، جمعیت ایرانیان در بورلی‌هلیز ۲۰درصد مجموع کل شهر را تشکیل می‌دهند. در مورد سایر نقاط در بالا به آنها اشاره شده.
۳. اکثریت ایرانی‌زادگان درجه علمی لیسانس یا بالاتر را دارا هستند که طبق آمار ۹/۵۰٪ با مقایسه کل مهاجرین از سایر کشورها که ۲۴درصد است. بیش از هر چهار ایرانی‌زاده، یک نفر دارای درجه علمی فوق‌لیسانس یا دکترا است.
۴. طبق گزارش اداره کسب‌و کارهای خرد، مهاجرین ایرانی در سطح بالا در میان بیست گروه مهاجر هستند. آنها بزرگ‌ترین صاحبان شغل شخصی بوده و کمک شایانی به اقتصاد آمریکا می‌کنند.
۵. طبق گزارش سال ۲۰۱۱، پنج‌هزار پزشک ایرانی مطب شخصی داشته و یا در مؤسسات مختلف پزشکی مشغول کار هستند.
۶. تقریباً از هر سه ایرانی‌زاده در خانواده در آمریکا درآمد سالیانه بیش از صدهزار دلار دارند، در صورتی که سایر شهروندان آمریکایی از هر ۵نفر یکی چنین درآمدی دارا است.