رادیو زمانه ـــ رهبران و مسئولان کشورهای جهان حمله طرفداران دونالد ترامپ به کنگره آمریکا را محکوم کردند. برخی ترامپ را مسئول این رویدادها دانستند. مسئولان جمهوری اسلامی تلاش کردند از این شرایط برای حمله به «دموکراسی غربی» استفاده کنند در حالی‌که بیشتر رهبران جهان از دموکراسی در مقابل تعرض به آن پشتیبانی کردند.
واکنش‌ها در ایران
در ایران حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی پنج‌شنبه ۱۸ دی به رویدادهای روز گذشته در واشنگتن واکنش نشان داد. او گفت:
«آن‌چه دیدیم نشان داد دموکراسی غربی چقدر فَشل و سست است و بنیان قوی ندارد و متأسفانه علی‌رغم پیشرفت علمی یک آدم پوپولیست آمد و چه ضربه‌های بزرگی به کشورش و منطقه ما زد. دیدید یکی آدم ناسالم وقتی می‌آید قدرت را در دست می‌گیرد چه مشکلی برای کشورش بوجود می‌آورد و امیدوارم این برای حاکمان بعدی کاخ سفید درس عبرت باشد.»
روحانی افزود کسانی که بعد از ترامپ روی کار خواهند آمد «باید جبران کنند» و «به شرایطی که جامعه بین‌المللی باید داشته باشد یعنی عقل و قانون برگردند. شر انسان‌های کم‌سواد در اداره کشور و آنانی که به دنبال منافع خانوادگی و فردی خود هستند، از سر کشورشان و دنیا کم شود و شاهد شرایط بهتری در منطقه و جهان باشیم.»
روحانی با بیان این‌که انتظار می‌رود این درس عبرتی برای حاکمان کاخ سفید باشد، از «اخلاق» در سیاست سخن گفت:
«این‌ها نشان می‌دهد که چه مقدار اخلاق و اعتدال و به فکر مردم بودن مهم است.»
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران عصر پنج‌شنبه در واکنش به رویدادهای آمریکا در توئیتر نوشت:
«یک رئیس‌جمهور سرکش که به دنبال انتقام از مردم خودش بود، در چهار سال گذشته نسبت به مردم ما و دیگران بدتر عمل کرد.آن‌چه نگران‌کننده است این است که همان فرد مجوز غیرقابل کنترل آغاز یک جنگ هسته‌ای را دارد؛ یک نگرانی امنیتی برای کل جامعه بین‌المللی.»
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در توئیتی رویدادهای آمریکا را به موضوع مذاکره با این کشور مربوط کرد و نوشت:
«در انتخابات ۲۰۱۶، سلامت روانی ترامپ مورد سئوال واقع شد. پس از وقایع واشنگتن و با همان استدلال برخی سناتورها درخواست کردند که بنابر متمم ۲۵ قانون اساسی، ترامپ عزل شود. پاسخ افرادی که در ایران از مذاکره و توافق با این دیوانه سخن می‌گفتند، چیست؟»
حسین امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل اشغال کنگره آمریکا را «پایان قطعی و رسمی لیبرال دموکراسی» دانست و در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت:
«وقایع چهار ساله ریاست جمهوری ترامپ و اشغال اخیر کنگره آمریکا، پایان قطعی و رسمی لیبرال دموکراسی را رقم زد. شاید بایدن بتواند مدتی چهره متناقض و پُرتبعیض جامعه آمریکا را روتوش کند اما سرطان مزمن نژادپرستی، تبعیض و نقض سیستماتیک حقوق بشر در آمریکا نیازمند علاج است نه روتوش.»
واکنش‌های جهانی
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از رویدادهای آمریکا ابراز نگرانی کرد. استفان دیوجاریک، سخنگوی رسمی گوترش در بیانیه‌ای گفت:
«گوترش نگران وقایع پیش آمده در ساختمان کاپیتول در واشنگتن است. او از رهبران سیاسی در پایتخت آمریکا خواست تا طرفداران خود را به ضرورت پرهیز از خشونت متقاعد کنند.»
اورسولا فن درلاین، رئیس کمیسیون اروپا در توئیتر نوشت:
«من به قدرت و پایداری نهادهای دموکراتیک آمریکا باور دارم. انتقال مسالمتآمیز قدرت هدف اصلی این نهادهاست. جو بایدن پیروز انتخابات است و بی‌صبرانه در انتظار همکاری با او هستم.»
شارل میشل، رئیس شورای اروپا کنگره آمریکا را «معبد دموکراسی» خواند و گفت از این رویدادها شوکه شده و معتقد است انتقال قدرت در صلح و آرامش به بایدن انجام خواهد یافت.
در اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور حمله به کنگره آمریکا را تقبیح کرد و در توئیتر نوشت در دیدار با استفان منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا که به خاورمیانه سفر کرده در مورد این رویدادها گفت‌‌و‌گو کرده است:
«در ابتدای دیدار با وزیر خزانه‌داری آمریکا گفتم که در طول نسل‌ها، دموکراسی آمریکایی منبع الهام برای همه جهان و اسرائیل و شخص خودم بود و اقدامات آشوبگرانه خشونت‌آمیز با تمامی ارزش‌های که آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها آن‌ها را مقدس می‌دانند، در تعارض است. ورود به ساختمان کنگره در واشنگتن شرم‌آور بود و باید به شدت محکوم شود و تردید ندارم که دموکراسی آمریکایی بر روند همیشگی باز خواهد گشت.»
گابی اشکنازی، وزیر خارجه اسرائیل نیز این حملات را محکوم کرد و گفت از آن شوکه شده است.
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه نیز در یک ویدئو از کاخ ریاست جمهوری درباره وقایع آمریکا اظهارنظر کرد. مکرون آن‌چه در آمریکا رخ داد را «آمریکایی» ندانست و گفت:
«زمانی که حامیان رئیس جمهوری که با توجه به آرا شکست خورده است، مسلح، به نتیجه انتخابات یورش می‌برند، در واقع ایده جهانی دموکراسی یعنی هر “شهروند یک رأی” را به چالش می‌کشند.»
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، دونالد ترامپ را مسئول این رویدادها دانست و در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت:
«همگی ما تصاویری ناراحت‌کننده حمله به کنگره آمریکا را دیدیم. این تصویر مرا خشمگین و ناراحت کرد. اطمینان دارم که احساس من شبیه به اکثریت دوستان در آمریکاست؛ میلیون‌ها فردی که سنت دموکراتیک آمریکایی را تحسین می‌کنند.»
بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا نیز حمله به کنگره آمریکا را «شرم‌آور» خواند و گفت:
«آمریکا طرفدار دموکراسی در سراسر جهان است و ضرورت کنونی انتقال مسالمتآمیز و منظم قدرت در آن کشور است.»
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند نیز در این‌باره گفت:
«از دیدن خبرهای مربوط به شورش و خشونت در واشنگتن دی‌سی مضطرب شدم. نمی‌توان اجازه داد روند دموکراتیک با اعتراضات غیرقانونی براندازی شود.»
در همین رابطه وزارت امور خارجه ترکیه نیز اعلام کرد که آنکارا این رویدادها را با نگرانی دنبال می‌کند.
وزارت امور خارجه ترکیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد:
«همه طرف‌ها در آمریکا را به خویشتن‌داری دعوت می‌کنیم. معتقدیم این کشور از این بحران داخلی سیاسی با درایت عبور خواهد کرد.»
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه شامگاه پنج‌شنبه ناآرامی‌ایواشنگتن را «مسئله داخلی» آمریکا دانست و در همین حال گفت:
«ما بار دیگر یادآور می‌شویم که نظام انتخاباتی آمریکا قدیمی است و با استانداردهای مدرن دموکراتیک سازگاری ندارد در حالی که رسانه‌های آمریکا نیز به ابزار مبارزه سیاسی تبدیل شده‌اند.»
چهارشنبه شب در جریان تظاهرات حامیان دونالد ترامپ در پایتخت، حمله به ساختمان کنگره آمریکا و درگیری آن‌ها با پلیس چهار نفر کشته و ۵۲ نفر دستگیر شدند. شهرداری وضعیت اضطراری در شهر را تا ۱۵ روز – یعنی یک روز بعد از مراسم تحلیف جو بایدن – تمدید کرد.
جلسه مشترک کنگره برای تأیید پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا روز پنج‌شنبه با تأیید پیروزی بایدن پایان یافت.