بی بی سی فارسی ـــ در فاصله کمتر از دو هفته سه مقام بلندپایه ایرانی به روشنی گفته‌اند که ایران توانایی ساخت سلاح هسته‌ای را دارد، هرچند اراده‌ای بر انجام آن ندارد.
در تازه‌ترین این اظهارات محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس جمهور ایران در سخنانی روز دوشنبه (اول اوت/ ۱۰ مرداد) گفته است که ایران توانایی ساخت بمب اتمی دارد «ولی چنین برنامه‌ای در دستور کار نیست.» حرف‌های او که به دلیل مقامش انتظار می‌رود اشراف دقیق‌تری به وضعیت برنامه هسته‌ای ایران داشته باشد، مورد توجه قرار گرفته است.
اگرچه بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در سخنانی به وبسایت «ایران دیلی» گفته است که از اظهارات آقای اسلامی سوء‌برداشت شده است.
هرچند کمتر از دو هفته پیش هم کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران و مشاورآیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران، از چنین توانایی سخن گفت؛ اظهاراتی که بواسطه مقام او بسیار جدی گرفته شد.
در آذرماه سال ۱۴۰۰ هم یک مقام سابق ایرانی، فریدون عباسی دوانی رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران گفته بود، که محسن فخری‌زاده، مقام بلندپایه هسته‌ای و موشکی ایرانی برای به کارگیری سلاح اتمی «سیستم» ایجاد کرده بود.
محسن فخری‌زاده، روز جمعه ۷ آذر ۱۳۹۹ (مطابق ۲۷ نوامبر ۲۰۲۰) در جاده آبسرد در حدود ۸۰ کیلومتری شرق تهران ترور شد. آن طور که ایران گزارش کرد او هنگامی که به همراه همسرش و با یک خودروی شخصی در شهر آبسرد (تابعه دماوند) در حرکت بود هدف قرار گرفت.
فتوای آیت‌الله خامنه‌ای درباره حرمت سلاح هسته‌ای
همه این سخنان درباره «رسیدن» به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای و ایجاد «سیستم» برای آن در تضاد و تقابل با فتوای آیت‌الله خامنه‌ای، رهبری جمهور اسلامی ایران درباره حرام بودن سلاح هسته‌ای قرار دارد و به نظر گزاره همیشگی کنار این سخنان در رابطه با نداشتن برنامه و اراده برای رسیدن به سلاح هسته‌ای برای پرهیز از پاسخ‌گویی درباره این تقابل است.
بسیاری هدف ایران را از تاکیدهای این چنینی آن هم در حالی که مذاکرات احیای برجام در تعلیق و بن‌بست چندماهه قرار دارد، بازی سیاسی برای فشار آوردن به طرف دیگر میز به منظور امتیازگیری بیشتر می‌دانند.
ایران هرچند مبهم و غیررسمی اما به نظر می‌رسد که تلاش دارد تا بگوید در حال ورود به فهرست کشورهای در آستانه هسته‌ای شدن است. مساله‌ای که در صورت روشن‌تر شدن وضعیت از سوی کشورهایی که در تقابل با ایران هستند ممکن است بی‌پاسخ گذاشته نخواهد شد.
به ویژه اسرائیل و البته ایالات متحده که گفته‌اند اجازه نخواهند داد ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.
مذاکره بر لبه پرتگاه
منبع تصویر،GETTY IMAGES
به نظر می‌رسد، سیاست‌ورزان در ایران در حال بردن منازعه و مذاکره به لبه پرتگاهی خطرناک هستند: پرتگاهی که در صورت بروز یک اشتباه محاسباتی یا تصمیم طرف‌های دیگر مذاکره می‌تواند بحرانی بزرگ را رقم بزند.
همین امروز دوشنبه (اول اوت/ ۱۰ مرداد) آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در دهمین کنفرانس بازبینی «معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای»هشدار داد که تنها یک سوءتفاهم یا اشتباه محاسباتی می‌تواند بشریت را در آستانه «نابودی هسته‌ای» قرار دهد.
با پایان جنگ سرد و خاتمه رقابت و رویارویی میان دو قدرت هسته‌ای بزرگ، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در اواخر قرن بیستم شاید کسی تصور نمی‌کرد یک بار دیگر در قرن بیست و یکم جهان شاهد کشیده شدن یک مناقشه دیگر به آستانه پرتگاهی چنین خطرناک باشد.
در اوج جنگ سرد یکی از بازیگردانان بزرگ این صحنه، جان فاستر دالس، وزیر خارجه وقت آمریکا طی مصاحبه‌ای در سال ۱۹۵۶ از سیاست کشاندن مذاکره بر به اصطلاح لبه پرتگاه (Brinkmanship) گفته بود که چگونه «چشم در چشم با شوروی تا لبه پرتگاه رفته‌اند.»
آن زمان شاید از بخت‌یاری و شاید از هنر سیاست‌ورزی طرفین از اشتباهی محاسباتی و مهلک پرهیز شد و جهان شاید از فاجعه درگیری این دو قدرت در امان ماند.
این روزها در پیچ و خم مذاکرات احیای برجام اما چشم‌ها به تهران و واشنگتن دوخته شده: دو طرف، چشم در چشم در لبه پرتگاه برای امتیازگیری نهایی با هم مذاکره می‌کنند.
