بی بی سی فارسی ـــ ایران روز چهارشنبه اعلام کرد که مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روزهای آینده با هدف رفع «ابهامات» در مورد اتهام فعالیت‌های مخفیانه به این کشور سفر خواهند کرد. خبر سفر مدیران آژانس پس از اعلام نظر چین و اتحادیه اروپا درباره تفکیک مساله هسته‌ای از اعتراضات ایران اعلام می‌شود.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستقر در وین ماه‌هاست که از ایران خواسته است درباره حضور مواد هسته‌ای در سه سایت اعلام‌نشده توضیح دهد.
این موضوع از جمله موانعی است که تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را نافرجام باقی گذاشته است.
امروز محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در جمع خبرنگاران در تهران گفت: «مسئولان سازمان طی روزهای آینده به تهران سفر خواهند کرد».
او گفت «تعاملات ما با آژانس برقرار است و امیدواریم در جهت رفع موانع و ابهامات با آژانس یک گام رو به جلو برداشته شود.»
یک هیأت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قصد داشت ماه گذشته به تهران سفر کند، اما پس از ابراز نگرانی شدید شورای حکام آژانس از همکاری «ناکافی» ایران در ارائه پاسخ‌های «از لحاظ فنی معتبر»، این سفر انجام نشد.
موضوع کشف آثار اورانیوم در سه مرکز اعلام نشده ایران به آژانس بیش از دو سال است که به یکی از اختلافات اصلی میان دو طرف تبدیل شده است.
ماه گذشته، شورای حکام برای دومین بار ظرف شش ماه، در ارتباط با عدم همکاری ایران با نهاد ناظر هسته‌ای سازمان ملل قطعنامه‌ای صادر کرد. شورای حکام آژانس در قطعنامه خود از ایران خواست تا درباره سه مکان مورد مناقشه که در آن‌ها آثار اورانیوم غنی‌شده کشف شده، به آژانس توضیح بدهد.
پیشتر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار پاسخ ایران و بازرسی از این مکان‌ها. این نهاد ناظر سازمان ملل اعلام کرده قادر به تضمین برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران نیست.
مذاکرات اتمی و اعتراضات ایران
نشریه فارن پالیسی اخیرا در گزارشی نوشت که پس از استقرار پهپادهای ایرانی به روسیه با هدف استفاده در جنگ اوکراین و پس از سرکوب اعتراضات در ایران، اراده غرب برای از سرگیری مذاکرات با تهران در واشنگتن و بروکسل کاهش یافته است اما در عین حال ایران هم امیدوار است افزایش قیمت نفت و جنگ اوکراین قدرت چانه‌زنی‌اش را افزایش دهد.
در همین گزارش و پیش از اعلام سفر مقامات آژانس بین‌المللی به ایران پیتر استانو، سخنگوی امور خارجی اتحادیه اروپا به فارن پالیسی گفت «متن نهایی توافق ایران و کشورهای عضو برجام مورد مذاکره مجدد قرار نخواهد گرفت». او گفت «زمان به نفع ما نیست و اکنون زمان تصمیم گیری سیاسی است».
با این حال، شورای اروپا ۱۲ دسامبر در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد که اتحادیه اروپا بر تعهد خود برای احیای برجام تاکید می‌کند و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفت «من فکر می‌کنم که ما گزینه‌ای بهتر از برجام برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نداریم».
او در ادامه گفت: «باید تحریم‌های مربوط به حقوق بشر و ارائه تسلیحات به روسیه را از برنامه هسته‌ای که تشدید آن نگران‌کننده است، جدا کنیم.»
به دنبال این مواضع، وزارت خارجه چین اعلام کرد «ما از تاکید و تعهد اتحادیه اروپا بر احیای برجام و ادامه تلاش‌های دیپلماتیک و سیاسی استقبال می‌کنیم و خواستار جداسازی موضوع هسته‌ای ایران از سایر موضوعات مرتبط با ایران هستیم.»
سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرد «مذاکرات برای احیای برجام و تعهد به آن با پیچیدگی‌های جدی مواجه است، اما هنوز امیدی برای دستیابی به توافق وجود دارد. همه طرف‌ها باید به گفتگو و مذاکره متعهد بمانند».
سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به موضع چین درباره اعتراضات ایران گفت «اوضاع داخلی ایران مساله داخلی آن است و ما در این مورد اظهار نظر نمی‌کنیم».
پس از توقف مذاکرات هسته‌ای با ایران و با آغاز اعتراضات ضد حکومتی در ایران، مقام‌های آمریکایی می‌گویند آنچه امروز در کانون توجه آمریکاست نه توافق هسته‌ای بلکه سرکوب معترضان در ایران و فروش پهپاد به روسیه است.
دولت آمریکا گفته راه دیپلماسی را باز می گذارد، اما فعلا بر تحریم و فشار متمرکز است.
در همان زمان آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان که کشورش به گفته رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «در نقطه مرکزی روند احیای برجام قرار دارد»، گفته بود که «درست به دلیل تمام سبوعیتی که از رژیم تهران و خشونت‌های غیرانسانی آن علیه شهروندانش می‌بینیم»، نباید هیچگاه اجازه بدهیم که ایران به تسلیحات هسته‌ای دست بیابد.
خانم بائربوک خواستار عمل ایران به تعهدات حقوقی خود نسبت به آژانس انرژی اتمی سازمان ملل متحد شد و گفت بازرسان این آژانس باید بتوانند حضوری کامل و تمام عیار در تاسیسات هسته‌ای ایران داشته باشند.
اسلامی: اورانیوم کشف شده از خارج وارد شده
سه مکانی که آژانس می‌گوید آلوده به اورانیوم بوده و ایران «پاسخ رضایت بخش» درباره آن نداده در ورامین و تورقوزآباد در حومه تهران و در مریوان در استان کردستان قرار دارد.
اخیرا محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در مصاحبه‌ای با روزنامه همشهری گفته بود آثار اورانیوم غنی شده کشف شده در این سه مکان «از خارج وارد کشور شده است».
این مقام ایرانی گفته بود «مکان‌هایی که بازرسی کرده‌اند، یکی گاوداری، یکی معدن متروکه و یکی ضایعات‌فروشی است.»
محمد اسلامی در ادامه گفته بود «در یک ضایعاتی نمونه‌برداری کرده‌اند و این ضایعات از کشورهای مختلف، وارد کشور شده است. کارخانه‌های ذوب‌آهن گوناگونی در کشور داریم که کالای مورد نیاز خود را از کشورهای مختلف، تهیه و وارد کشور می‌کنند. ممکن است جایی ضایعاتی وارد شده باشد که آلودگی داشته باشد. این موضوع به آن معنا نیست که محل کشف این ضایعات، محل فعالیت هسته‌ای است یا ادعا شود سایت فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران کشف شده است».
آژانس در نمونه‌برداری های محیطی که حدود سه سال پیش در ایران انجام داد، اعلام کرده بود که آثار اورانیوم در این سه مکان را یافته در حالی که ایران پیش از آن درباره وجود چنین مراکزی به آژانس اطلاع نداده بود.
ایران در پاسخ خود گفته بود «مکان‌های اشاره شده در گزارش فعلی مدیرکل مبتنی بر ادعاهای مطرح شده توسط طرف ثالث بد نیت -یعنی رژیم صهیونیستی- است که هیچ مبنای حقوقی ندارد.» جمهوری اسلامی ایران موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و از آن به عنوان «رژیم صهیونیستی» یاد می‌کند.
ایران پیش از این خواسته بود که پرونده سه مکان آلوده به اورانیوم قبل از احیای توافق برجام بسته شود اما آژانس و قدرت های مذاکره کننده با تهران گفته بودند که این موضوع باید پس از ارائه پاسخ های «فنی و معتبر» ایران به آژانس حل شود.
مذاکرات برای احیای توافق برجام که فروردین ۱۴۰۰ آغاز شده، از تابستان سال جاری بدون چشم اندازی برای موفقیت، متوقف شد.
ایران در حال حاضر غنی سازی اورانیوم با خلوص پایین (۳ و ۵ درصدی) و با خلوص بالاتر یعنی ۲۰ و ۶۰ درصدی انجام می‌دهد.
آژانس پیشتر گفته فقط دولت هایی که به دنبال سلاح هسته‌ای هستند با این خلوص اورانیوم غنی می‌کنند اما ایران می‌گوید هدف آن کاملا صلح‌آمیز است.
