بی بی سی فارسی ـــ حدود یک هفته پس از انتقاد آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران، از کیفیت خودروهای داخلی، کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از تصویب واردات ۵۰ هزار خودرو در کمیسیون تلفیق برای پر کردن بخشی از تقاضای بازار خبر داده است.
علی جدی، سخنگوی این کمیسیون می‌گوید با این واردات “فضا تا حدی می‌شکند و باعث می‌شود خودروسازان هم به خود بیایند و در مورد کیفیت اقداماتی انجام دهند.”
موضوع این واردات البته باید در صحن علنی مجلس هم به رای گذاشته شود.
به گفته مقام‌های رسمی در ایران نیاز سالیانه خودرو در این کشور یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه است که “در بهترین حالت به یک میلیون دستگاه نمی‌رسد.”
با این احتساب بازار ایران سالیانه ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو کسری دارد و حتی با تصویب مجلس فقط بخشی از جای خالی تقاضا در بازار پر خواهد شد.
هفته پیش بود که رهبر ایران در اظهاراتی مستقیم خودروسازان ایرانی را خطاب قرار داد و از کیفیت خودروهای ساخت داخل انتقاد کرد.
او در دیدار با جمعی از تولیدکنندگان و مسئولین صنعتی گفته بود: “حمایت‌های عملی و تبلیغاتی از تولید داخلی باید منجر به ارتقای کیفیت محصولات و همچنین ارتقای فناوری شود، اما متأسفانه در برخی صنایع به‌ویژه در صنعت خودرو به موضوع کیفیت توجه نمی‌شود و مردم نیز بحق به آنها اعتراض دارند.”
رهبر ایران البته بیش از یازده سال پیش (سال ۱۳۸۹) هم در بازدید از شرکت ایران خودرو درخواست افزایش کیفیت را مطرح کرده بود که راه به جایی نبرد.
اما اظهارات اخیر او او مشکلات صنعت خودروسازی در ایران را به تیتر اول بسیاری از رسانه‌های ایران تبدیل کرد و وعده‌هایی توسط مسئولان هم در این زمینه مطرح شد.
از جمله شرکت ایران خودرو با انتشار بیانیه‌ای بخشی از این مشکلات را به تحریم‌ها نسبت داد و از “تکدر” خاطر آیت‌الله خامنه‌ای در این زمینه اظهار “تاثر” کرد و در نهایت وعده داد در “تلاشی جهادی” برای رضایت خاطر مردم بکوشد.
مشکلات انباشته صنعت خودروسازی در ایران
مشکلات صنعت خودروسازی در ایران محدود به دیروز و امروز نیست؛ این صنعت طی دهه‌های اخیر با چالش‌های فراوانی روبرو بوده است که در سالهای گذشته فقط به تعداد آنها اضافه شده و موضوع تحریم‌ها فقط بخشی از آن است؛ در این بازار از گرانی خودرو گرفته تا کیفیت محصولات تولید داخل متاثر از هزارتوی مشکلات هستند.
مجموعه این مشکلات باعث شده هم خودروساز و هم مشتری و هم متولیان این صنعت به آن انتقادهای جدی داشته باشند.
اخیرا وقوع یک تصادف زنجیره‌ای با ۶۰ خودرو در در محور بهبهان-رامهرمز که کشته و زخمی هم برجای گذاشت خبرساز شده بود که به گفته رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی کیسه‌هوای هیج خودروی ایرانی در این تصادف مهیب باز نشد؛ این مورد تنها یک مشت از خرواری در این زمینه است.
سال پیش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در گزارش مفصلی به مشکلات این صنعت در ایران پرداخت که به جزئیات این مشکلات اشاره شده بود؛ از جمله موضوع انحصار.
یکی از موضوعاتی که در این گزارش آمده بود؛ زیان انباشته خودروسازان از سنوات گذشته تاکنون بوده که باعث شده بهای تمام شده خودرو در ایران افزایش یابد.
منبع تصویر،ASRIRAN
خودروسازان ایرانی در سال اخیر در مقاطع مختلف قیمت محصولات خود را بالا برده بودند و به دلیل زیان و بدهی انباشته، با تعویق یا تغییر قیمت محصولات پیش فروش شده قبلی، فروش فوری و نقدی را جایگزین آن کرده‌اند.
بر اساس اظهارات رسمی مقام‌های ایرانی، مجموع زیان انباشته خودروسازان ایرانی از ۱۱ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در پایان سال ۹۶ به ۸۳ هزار میلیارد تومان در پایان ۶ ماهه سال گذشته (۱۳۹۹) رسیده؛ یعنی در طول سه سال و نیم این زیان حدود هفت برابر شده است.
پایین بودن کیفیت خودروها و قطعات، ایمنی در کنار آلایندگی بالا از عمده مسائل و مشکلات خودروسازان بوده و تعدد شکایت از خودروسازان ایرانی، بویژه ایران خودرو و سایپا به وضوح گواهی بر نارضایتی بالای مشتریان است.
پژو و پراید سهم بزرگی در تصادفات منجر به فوت و جراحت در ایران دارند.
پس از برجام تعدادی از خودروسازان مطرح بین‌المللی به فعالیت در بازار ایران پرداختند اما این فعالیت دیری نپائید.
با آغاز تحریم‌های آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، خودروسازان خارجی از ایران رفتند و همزمان افزایش مستمر نرخ ارز باعث جهش قیمت خودروهای خارجی و همچنین داخلی در ایران شد و تولید خودرو در داخل هم کاهش یافت.
افزایش قیمت ارز، مشکلات مرتبط با تحریم از جمله بالا رفتن قیمت مواد اولیه و سخت شدن مبادلات بانکی با خارج طی سالهای اخیر از عواملی بوده‌اند که قیمت تمام شده خودرو را بالا برده و این گرانی به مصرف‌کننده منتقل شده است.
به اینها باید مشکل تامین ارز خودروسازان در سامانه نیما را هم اضافه کرد آن هم در شرایطی که درآمدهای ارزی دولت ایران به دلیل تحریم‌ها کاهش یافته است.
با تلاطم قیمت ارز و سکه در سالهای اخیر و بازگشت نگاه سرمایه‌گذاری به جای کالای مصرفی در بازار خودرو، تقاضا برای ثبت نام خودرو از نمایندگی‌ها افزایش یافت و خودروسازان هم بدون بررسی ظرفیت موجود تولید یا عامدانه (برای جبران ضررهای انباشته) اقدام به فروش کردند که عده زیادی از ثبت نام کنندگان را ماه‌ها در نوبت تحویل نگه داشت
دولت ایران طی سالهای اخیر در تلاش بوده که اختلاف قیمت خودرو در کارخانه و بازار آزاد را کاهش دهد تا سرمایه‌گذاری در این بازار را از جذابیت بیاندازد اما نگاهی به قیمت‌های سالهای گذشته از رشد نجومی نرخ‌ها در بازار خودرو حکایت دارد.
هزارتوی مشکلات صنعت خودروسازی در ایران به وضعیت آشفته در این بازار دامن زده است؛ بازاری که تحریم، تولید ناکافی و سوء مدیریت به خروجی بی‌کیفیتی منجر شده است.