توقف مذاکرات وین: آمریکا از تهران و مسکو خواست که برای احیای برجام تصمیم بگیرند

بی بی سی فارسی ـــ آمریکا روز جمعه از ایران و روسیه خواست تا «تصمیمات» مورد نیاز را برای احیای برجام اتخاذ کنند.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «این نیاز وجود دارد که تصمیماتی در تهران و مسکو گرفته شود.»

ساعاتی پیشتر، اتحادیه اروپا که میزبانی مذاکرات وین را برعهده دارد اعلام کرد که این مذاکرات را متوقف می‌کند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما همچنان باور داریم که می‌توانیم به اجرای برجام بازگردیم، اگر … آن تصمیمات در مکان‌هایی مانند تهران و مسکو گرفته شوند.»

وی درباره درخواست مسکو برای استثنا قائل شدن برای تحریم این کشور گفت: «تحریم‌های جدید روسیه به کلی مساله‌ای بی‌ارتباط به برجام هستند و نباید اثری بر مذاکرات بگذارند.»

او افزود: «ما هیچ تصمیمی نداریم که به روسیه چیزی مرتبط با آن تحریم‌ها پیشنهاد کنیم.»

ند پرایس همچنین تایید کرد که رابرت مالی، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در مذاکرات هسته‌ای به واشنگتن بازگشته است.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین هشدار داد که «زمان بسیار کمی» برای احیای توافق برجام باقی مانده است.

توقف مذاکرات

به گفته مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مذاکرات وین برای احیای برجام متوقف شده است.

جوزپ بورل در روز جمعه گفت که «متن نهایی» توافق برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای آماده شده، اما «عوامل بیرونی» باعث توقف مذاکرات شده است.

با این حال سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران با ابراز امیدواری به در دسترس بودن توافق گفته است که «هیچ عامل بیرونی» بر اراده مشترک برای توافق تاثیری ندارد.

نه آقای خطیب‌زاده و نه آقای بورل مشخصا «عوامل بیرونی» توقف مذاکرات را روشن نکرده‌اند.

در روزهای گذشته درخواست روسیه برای تامین منافعش در برجام علیرغم تحریم‌های مربوط به تهاجم به اوکراین پیچیدگی جدیدی به مذاکرات اضافه کرد.

خبرگزاری فرانسه به نقل از یک دیپلمات اروپایی که نامش ذکر نشده گفته است اگر این مساله قطعی باشد که روسیه جلوی توافق را گرفته، «ما موظف خواهیم بود گزینه‌های دیگر را بررسی کنیم.»

او گفته است طرف‌های مذاکره‌کننده نمی‌خواهند در موقعیتی باشند که «روسیه توافق جدید را به گروگان گرفته باشد.»

استفنی القاق، مذاکره‌کننده بریتانیا در توییتر از توقف مذاکرات وین، ضمن ابراز نارضایتی شدید، نوشته است که یا در چند روز آینده «عوامل بیرونی» باید حل شوند، یا اینکه توافق از هم می‌پاشد.

خانم القاق نوشته است: «توافق منصفانه و جامع روی میز، آماده برای نتیجه‌گیری است.»

فرانسه نیز موضعی مشابه در پیش گرفته است.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است با همه طرف‌ها در تماس خواهد بود تا وضعیت فعلی رفع شده و توافق به نتیجه برسد. اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام عمل می‌کند.

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، گفته قدرت‌هایی چون چین و روسیه نیز باید برای حصول توافق تلاش کنند.

آقای شولتس گفت شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، به او گفته که احیای برجام برای چین هم حیاتی است.

تحلیل مسعود آذر، بی‌بی‌سی

تا هفته پیش، خبرها و گمانه‌زنی‌های مذاکره کنندگان از وین حکایت از این داشت که توافق در آستانه عید نوروز از هر زمانی بیشتر قابل دسترس است. گفته می‌شد متن توافق آماده امضای طرفین است و دو درصدی اختلاف مانده که با تصمیمات سیاسی در لحظه آخر رفع خواهد شد. از این رو مذاکرات کارشناسی پایان یافت و سه کشور اروپایی از همکارانشان تشکر کردند و عکس یادگاری گرفتند و به کشورهایشان برگشتند. رسانه‌های ایران نیز خبر از جنب وجوش در وزارت خارجه دادند و صحبت از سفر وزیرخارجه ایران به وین بود.

روسیه که درگیر لشکرکشی به اوکراین است خوستار “تضمین‌ کتبی” آمریکا به روسیه در مذاکرات وین شد و سنگی زیر چرخ مذاکرات گذاشت و حرکت آن را متوقف کرد. اما مقام‌های ایرانی به طور رسمی تلاش کردند کمتر به این سنگ‌اندازی اشاره کنند یا آن را کم اهمیت نشان دهند.

روز گذشته نیز ابتدا آیت‌الله خامنه‌ای ” کوتاه آمدن در مقابل آمریکا برای مصون ماندن از تحریم‌ها” را رد کرد و وزیر خارجه ایران “زیاده خواهی آمریکا” و درخواست جدیدش را مانع توافق اعلام کرد و دیروز و امروز رسانه‌های نزدیک به حکومت از جمله تسنیم همین خط خبری را دنبال کردند و از قول “منابع آگاه” آمریکا را متهم به “کارشکنی” کردند.

با اعلام خبر توقف مذاکرات وین، رسانه‌های ایران از جمله فارس تلاش کردند به اصل خبر اشاره نکنند، خبر را مدیریت شده منتشر کنند، عادی جلوه دهند و از قول سخنگوی وزارت‌خارجه به آن عنوان “تنفس” در مذاکرات بدهند. وب‌‌سایت روزنامه همشهری به جای کلمه “توقف” از کلمه “مکث” استفاده کرد و گفته شد که این “تنفس یا مکث” فرصتی برای “حل موضوعات باقیمانده و بازگشت نهایی” به وین است.

کم و کیف “عوامل بیرونی” هم که باعث توقف در توافق وین شده، مشخص نیست و معلوم نیست این مدت “تنفس” چقدر طول می‌کشد و آیا ایران و آمریکا با همین اراده برای رسیدن به توافق به وین برمی‌گردند؟

روز جمعه علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی، با انریکه مورا، معاون سیاسی آقای بورل دیداری داشته است.

آقای مورا جمعه در وین در جمع خبرنگاران این موضع را تکرار کرد که عملا پیش‌نویس نهایی توافق حاضر شده و فضای خوبی بر گفتگوها حاکم بوده است.

سخنگوی وزارت خارجه ایران ابراز امیدواری کرده که وقفه در مذاکرات در عمل به یافتن راه حل برای موضوعات باقی‌مانده شتاب ببخشد.

سعید خطیب‌زاده گفته: “تمرکز همه روی نتیجه‌گیری موفق خواهد بود. هیچ عامل بیرونی اراده مشترک ما برای پیشرفت و رسیدن به توافقی جمعی را متوقف نخواهد کرد.”

پیش از اعلام وقفه در مذاکرات، خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه، از قول یک “منبع مطلع” نوشت که مهمترین مساله مورد اختلاف “مربوط به تحریم افراد و شرکت‌ها و نهادهایی است که در انتفاع اقتصادی ایران از هرگونه توافقی نقش مؤثری ایفاء می‌کنند.”