چانه‌زنی مجلس مردانه بر سر حداقل سن ازدواج

کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس مخالف طرح “کودک همسری” است. سخنگوی این کمیسیون می‌گوید مادربزرگش ۹ ساله ازدواج کرد و مشکلی هم نداشت. مرکز پژوهش‌های مجلس هم از این کمیسیون حمایت می‌‌کند. تمامی اعضای این دو نهاد مرد هستند. فراکسیون نمایندگان زن مجلس طرحی برای “افزایش حداقل سن ازدواج” تدوین کردند که هدف از اصلاح قانون ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی است. طبق این ماده عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر قبل از ۱۵ سال تمام شمسی منوط به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت و با تشخیص دادگاه صالح ممکن است. فعالان حقوق کودک و فراکسیون نمایندگان زن مجلس خواستار افزایش حداقل سن ازدواج دختران به ۱۶ سال و برای پسران به ۱۸ سال و ممنوعیت ازدواج دختران زیر ۱۳ سال هستند. طرح آنها با نام “طرح کودک همسری” که از سال ۱۳۹۵ در دست مطالعه بود، آذر ۱۳۹۶ در نوبت رسیدگی مجلس قرار گرفت و درنهایت در جلسه علنی مهرماه سال ۹۷ مجلس با یک فوریت تصویب شد.

اما کمیسیون حقوقی و قضایی این طرح را “به دلیل جامع و کامل نبودن” آن متوقف کرد.

کمیسیون حقوقی و قضایی ده عضو دارد که همگی مرد هستند. حسن نوروزی، سخنگوی این کمیسیون گفته است: «از نظر نمایندگان کمیسیون حقوقی دختر ۱۵ ساله کودک محسوب نمی‌شود و برحسب سنجش توانایی‌ها و ویژگی ها قابلیت ازدواج را دارد.» 

او در توجیه این استدلال گفته است که بر اساس آمار سال گذشته تنها یک زن زیر ۱۶ سال هنگام زایمان جان خود را از دست داده، در حالیکه در گروه سنی بالای ۳۰ بیش از ۴۰ نفر جان خود را از دست دادند.

او همچنین با اشاره به آمار ازدواج در مناطق محروم تأکید کرده است: «اگر یک دختر مثلا در منطقه ای چون سیستان و بلوچستان کسی را نداشته باشد و گرسنه باشد برای وی تشکیل خانواده بدهیم بهتر از این است که وی را به  پاکستان بفرستیم.»  سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس همچنین گفته است: «مادربزرگ خود من در ۹ سالگی ازدواج کرد و مشکلی هم نداشت.» 

کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس خواستار آن شده که کارگروهی ویژه طرح “کودک همسری” را بررسی کنند و پس از “تحقیق، تفحص و مطالعه طرح بهتری ارائه شود”.

کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس البته تا اینجا نظر دو گروه پزشکان و روانشناسان در مورد توانایی‌هایی دختر ۱۴ یا ۱۵ ساله برای اداره زندگی را رد و اعلام کرده “براساس شرع اسلام، مرکز فقهی قم، نظر کارشناسان ایرانی و لبنانی و نظر مراجع” حد بلوغ دختر از ۹ سال شروع می شود.

تأکید مرکز پژوهش‌های مجلس از رضایت جنسی دخترانزیر ۱۴

مرکز پژوهش‌های مجلس که تمامی اعضای  آن (قائم مقام، چهار معاونت پژوهشی و یک معاونت اجرایی)  نمایندگان مرد هستند با طرح “کودک همسری” فراکسیون نمایندگان زن مجلس همکاری نمی‌کند.

این مرکز با انتشار گزارشی در سایت رسمی خود، حتی مدعی شده است که در ارائه آمارهای مربوط به آسیب ازدواج در سن پایین “اغراق” می‌شود.

در این گزارش تأکید شده که ازدواج‌ در سن پایین “پایداری بیشتری نسبت به گروه‌های سنی دیگر”  دارد و آمده است: «رضایت جنسی در بین دختران زیر ۱۴ سال مناسب است.»

مرکز پژوهش‌های مجلس خشونت خانگی در ازدواج‌های سنین پایین را هم رد کرده است. همزمان در گزارش این مرکزآمده است: «آمار رسمی قابل استنادی در زمینه خشونت خانگی وجود ندارد، اما نتایج حاصله از پژوهش‌های صورت گرفته ادعای منتقدان ازدواج در سنین پایین در مورد ارتباط سن پایین با افزایش خطر خشونت علیه زنان را تأیید نمی‌کند.»

روشن نیست چه پژوهش‌هایی توسط چه نهادی صورت گرفته است که نتیجه آنها تا کنون در اختیار عموم قرار نگرفته است. 

پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران حملات به طرح کودک همسری را بی‌سابقه خواند و از آماج حملات گسترده به حامیان طرح مذکور خبر داده است. به گفته طیبه سیاوشی،عضو فراکسیون زنان مجلس هم، منتقدان مدعی هستند که “طرح کودک همسری” براساس چشم‌انداز سند ۲۰۳۰ تدوین شده است.

“سند ۲۰۳۰” طرحی است که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شده است. هدف از این سند دست‌یابی به برابری جنسیتی و فراهم کردن شرایط شکوفایی و استقلال دختران و زنان در سراسر جهان است.

دولت ایران به دلیل مخالفت‌ شدید محافظه‌کاران و چهر‌های پرنفوذ سنتی و مذهبی سند ۲۰۳۰ را امضا نکرده است.