زمانه – شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد در مرحله نخست ایران به مدت ۶۰ روز محدودیتهای مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده و ذخایر آب سنگین را رعایت نمیکند، مگر آنکه کشورهای عضو برجام به تعهدات بانکی و نفتی خود عمل کنند. حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی گفت توقف بخشی از تعهدات ایران به معنای پایان برجام نیست، بلکه «روز گام جدید و در چارچوب برجام» است. شورای عالی امنیت ملی با صدور بیانیهای خطاب به کشورهای عضو برجام اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران در راستای اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از امروز ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف میکند. شورای عالی امنیت ملی به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز فرصت داد که به تعهدات خود به ویژه در حوزههای بانکی و نفتی عمل کنند. در این مدت ایران محدودیتهای مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده و ذخایر آب سنگین را رعایت نمیکند. در بیانیه شورای عالی امنیت ملی، مرحله بعدی کاهش سطح تعهدات ایران در قبال برجام مشخص شده: «در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیتهای مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرنسازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. در هر زمان که خواستههای ما تأمین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف شده را از سر خواهیم گرفت اما در غیر این صورت، جمهوری اسلامی ایران مرحله به مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد.»
صبح چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت سفیران کشورهای عضو برجام شامل آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه به وزارت امور خارجه دعوت شده بودند. سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه نامه حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی را به آنان تسلیم کرد.
در این نامه تصمیم شورای عالی امنیت ملی مبنی بر «توقف اجرای برخی تعهدات جمهوری اسلامی ایران ذیل برجام» به اطلاع سران کشورهای یادشده رسیده است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت در سخنانی در جلسه هیأت دولت گفت:
«امروز روز پایان برجام نیست ،بلکه گام جدید در چارچوب برجام است. برجام در بندهای ۲۶ و ۳۶ به ما حق داده است که اگر طرف مقابل تعهد خود را نقض کند ما آن را در کیمسیون مشترک مطرح کنیم آن کمیسیون تشکیل شده است، اما با وجود آنکه اروپا و دوستان ما تاکید کردهاند که خروج آمریکا را جبران کرده و به تعهدات خود عمل میکنند، اما در مقام عمل شاهد آن نبودهایم.»
روحانی در ادامه سخنانش در جلسه هیأت دولت گفت:
«به سران پنج کشور اعلام کردیم که مواد غنی شده و آب سنگین خود را دیگر نمیفروشیم تاکنون هر وقت مواد غنی شده ما به ۳۰۰ کیلوگرم میرسید اضافه آن را میفروختیم و کیک زرد میگرفتیم و هر وقت آب سنگین از ۱۳۰ تن تجاوز میکرد اضافه آن را میفروختیم. از امروز این فروشها انجام نمیشود.»
روحانی گفت استراتژی «نظام»، تعهد در برابر تعهد و نقض در برابر نقض است:
«هفت ماه پیش در سازمان ملل اعلام کردم که استراتژی نظام تعهد در برابر تعهد، نقض در برابر نقض، تهدید در برابر تهدید و اقدام در برابر اقدام است. امروز به آن سخنان عمل میکنیم و میگوییم در چارچوب برجام اولین قدم قاطع خود را برمیداریم.»
رئیس جمهوری اسلامی در پایان سخنانش اعلام کرد که ایران در پی جنگ نیست:
«امروز روز پایان برجام نیست، بلکه روز گام جدید و در چارچوب برجام است. راهی را که امروز انتخاب کردیم راه جنگ نیست و راه دیپلماسی است. راه امروز ما راه درگیری با دنیا نیست. راه دیپلماسی است.»
شورای عالی امنیت ملی در بیانیه چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت خود یادآوری کرده که برای دیپلماسی فرصت چندانی باقی نمانده است:
«پنجرهای که اکنون در برابر دیپلماسی قرار دارد مدت زیادی باز نخواهد بود، و مسئولیت شکست برجام و هرگونه تبعات احتمالی آن به طور کامل بر عهده آمریکا و اعضای باقی مانده در برجام قرار خواهد داشت.»
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که شامگاه گذشته در یک سفر اعلامنشده، برای دیدار و گفتوگو با عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق وارد این کشور شده بود، درباره کاهش تعهدات ایران در برجام گفت:
«این مسأله باینری (صفر و یکی) است. شما یا متعهد [به توافق] هستید یا نیستید. ما از توافق خارج شدیم. ایرانیها باید درباره این که میخواهند چگونه ادامه دهند، انتخاب خودشان را داشته باشند.»
شامگاه گذشته یک مقام دفتر ریاست جمهوری فرانسه هشدار داده بود که اگر ایران بخشهایی از برجام را متوقف کند، اتحادیه اروپا تحریمها را بازمیگرداند.