زمانه – پس از افزایش چشم‌گیر نرخ اجاره خانه در سال ۱۳۹۷، که در پی افزایش قیمت مسکن در همه شهرهای ایران پدید آمد، پیش‌بینی می‌شد با افت روند رشد قیمت مسکن در سال جدید، روند بالا رفتن نرخ اجاره نیز کند شود. ولی با سپری شدن شش ماه ابتدایی سال ۱۳۹۸، اجاره‌ها با شتاب افزایش می‌یابند و تابستان اجاره‌نشین‌ها مثل سال گذشته به سختی به پایان رسیده است. بالا رفتن قیمت اجاره، به طور مستقیم بر کاهش کیفیت‌های زیست اجاره‌نشین‌ها در مراکز و مناطق جنوبی شهرها موثر است. کیفیت‌هایی که با آمارها و اعداد چندان درک نمی‌شوند. نگاهی کنیم به تجربه اجاره‌نشینی در تابستانی که گذشت.
شاخص‌ها چه نمی‌گویند؟
وزارت راه و شهرسازی از سال ۱۳۸۵ تاکنون فصل‌نامه‌ای منتشر می‌کند که به مقالات تخصصی حوزه مسکن اختصاص دارد[1]. در انتهای هر شماره‌ی این فصل‌نامه قیمت مسکن به تفکیک استان و میزان رشد آن به نسبت سال گذشته درج شده است. مرکز آمار ایران نیز آمار و ارقامی در خصوص قیمت خرید و اجاره مسکن در هر فصل را در دسترس عموم قرار می‌دهد. آمارها به طور مرتب منتشر می‌شوند و پژوهشگران و روزنامه‌نگاران تلاش می‌کنند با استفاده از شاخص‌هایی چون نسبت «درآمد به خرید» و «نسبت درآمد به اجاره» تجربه‌ی مواجهه‌ی گروه‌های مختلف اجتماعی با مسئله مسکن را به صورت کمی توضیح دهند. به طور مثال، در شهریور ۱۳۹۸ قیمت یک خانه ۵۹ متری ۱۰ سال ساخت در منطقه ۱۸ تهران (یافت‌آیاد) حدود ۳۸۰ میلیون تومان است. حداقل دستمزد رسمی اعلام شده توسط وزارت کار در سال ۱۳۹۸، ۱ میلیون و ۵۱۷ هزار تومان، یعنی روزانه حدود ۵۰ هزار تومن است. بنابراین یک کارگر ساده بدون احتساب هزینه‌ها بهداشتی، آموزشی، خوراکی و سایر هزینه‌ها باید ۷ هزار و ۶۰۰ روز کار کند تا از عهده‌ی خرید چنین خانه‌ای برآید. یعنی بیشتر از بیست سال، آن هم در شرایطی که نسبت رشد قیمت مسکن با افزایش دستمزد هماهنگ باشد که آن‌طور که مقایسه‌ها نشان می‌دهند چنین نیست.