دویچه وله فارسی ـــ گزارش جامع کنفدراسیون بینالمللی اتحادیههای کارگری، بدترین نمرات را به کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا داده و ایران را نیز از جمله به خاطر بازداشتهای خودسرانه کارگران در فهرست کشورهای پرخطر ردهبندی کرده است.
گزارش کنفدراسیون بینالمللی اتحادیههای کارگری (ITUC)، بررسی جامعی است از مناسبات کارگر و کارفرما، قوانین، ایمنی، حقوق صنفی و موازین حقوق بشری در هفت سال گذشته محیطهای کار. از نظر نقض حقوق بنیادین کارگری و انسانی، ده کشور در صدر بدترینها قرار دارند که شامل بنگلادش، برزیل، کلمبیا، مصر، هندوراس، هند، قزاقستان، فیلیپین، ترکیه و زیمبابوه میشوند.
این ردهبندی بر اساس شاخصهایی چون ارعاب و بازداشت و شکنجه کارگران، ممنوعیت تشکلها، سرکوب اعتراضات و اعتصابات یا تبعیض و استثمار کارگران صورت گرفته است. به طور نمونه، فیلیپین به خاطر قتل و خشونت، دستگیریهای خودسرانه و ترکیه به خاطر اخراج و آزار یا پیگرد و بازداشت رهبران سندیکایی و صنفی در این جدول قرار گرفتهاند.
ردهبندیها به نسبت درجه رعایت استانداردها، از ۱ تا ۵ نوسان دارند. درجه ۵ پایینترین سطح رعایت استانداردهای حقوق کار است و کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا نمره میانگین ۴.۴۴ گرفتهاند. هر کشور بر اساس ۹۷ شاخص مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و مبنای بررسی، نقض حقوق کارگران در قوانین یا در عمل است.
در ۷۲درصد کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)، حق تجمع کارگران محدود شده و در نیمی از آنها، کارگران بازداشت و پیگرد میشوند. ۸۹درصد این کشورها، جلوی تشکیل اتحادیهها و تشکلهای کارگری را میگیرند. در ۹۴درصد آنها، کارگران به محاکم عادلانه دسترسی ندارند. در ۸۰درصد کشورهای دارای شرایط هشدار، حق مذاکره جمعی برای تعیین تعرفه دستمزد نادیده گرفته میشود و در ۸۵درصد آنها، حق اعتصاب به رسمیت شناخته نمیشود.
گزارش، از ایران و عراق به عنوان کشورهایی نام میبرد که تظاهرات در آنها مرادف است با دستگیری و یادآور میشود که دستگیرشدگان غالبا در بازداشتگاههای مخفی نگاهداری میشوند، مورد آزار قرار میگیرند و از داشتن وکیل محروم میمانند. این بررسی، به زندانی بودن ۳۸ کارگر ایرانی و بازداشت خودسرانه آنها اشاره میکند. شرکتهای هفت تپه، سیمان کارون و هپکو نیز در شمار واحدهای ناقض حقوق بنیادین کارگران دستهبندی شدهاند.
گزارش مستند میکند که در ۶۱ کشور فعالان کارگری مداوما دستگیر میشوند و در ۵۱ کشور در معرض انواع خشونتها قرار دارند. اندونزی و ترکیه صدرنشین بازداشت رهبران سندیکایی هستند. همچنین تاکید میشود که پاندمی کرونا با سوءاستفاده کارفرماها و عقبگرد از تعهدات مربوط به حقوق کارگران همراه بوده است.
ایران در میان ۳۲ کشوری است که نمره ۵ گرفته و در عدم تضمین حقوق کارگران، با چین، افغانستان، کویت، امارات، بحرین، بلاروس، پاکستان و ترکیه همنشینی دارد. استرالیا، فنلاند یا آلمان جزء کشورهایی ردهبندی شدهاند که نقض حقوق کارگر در آنها به صورت پراکنده و موردی وجود دارد. در واقع هیچ کشوری از آزمون رعایت همه استانداردها سربلند بیرون نیامده است.
مهدی کوهستانی، مشاور اتحادیههای کارگری در کانادا و از همکاران کنفدراسیون یاد شده، در گفتوگو با دویچه وله، توضیحات بیشتری در باره این گزارش میدهد.