رادیو زمانه ـــ دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده گفته که از روز شنبه، ۱۹ سپتامبر/۲۹ شهریور کلیه تحریمهای سازمان ملل متحد علیه ایران باید بازگردد و تحریم تسلیحاتی این کشور نیز دیگر در اواسط ماه اکتبر/آبانماه منقضی نخواهد شد. مقامات ایران در واکنش گفتهاند این مکانیزم اجرایی نخواهد شد و تنها اقدامی برای داغ کردن تنور انتخابات آمریکاست.
از ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد، ۱۳ عضو معتقدند که اقدام واشنگتن برای فعالسازی مکانیزم ماشه باطل است. دیپلماتهای سازمان ملل میگویند احتمالا معدود کشورهایی تحریمهایی را که بر اساس توافق سال ۲۰۱۵ بین قدرت های جهانی و ایران با هدف متوقف کردن تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هستهای لغو شد، مجدداً باز گردانند.
همچنین، خبرگزاری رویترز در گزارشی از ارسال نامه مشترکی از سوی بریتانیا، فرانسه و آلمان، بهعنوان سه کشور اروپایی عضو برجام، مبنی بر ادامه تعلیق تحریمهای هستهای علیه ایران به شورای امنیت سازمان ملل خبر داده و اعلام کرده که این سه کشور اروپایی در نامه خود تأکید کردهاند هر تصمیم یا اقدام برای ازسرگیری تحریمهای ایران از سوی دولت آمریکا، فاقد «تاثیر قانونی» خواهد بود.
فرمانده سپاه ایران در اظهاراتی با اشاره به وضعیت مناسبات سیاسی آمریکا گفته:
«از نظر سیاسی آمریکا امروز منزوی شده است و در موضوع تحریم تسلیحاتی حتی متحدان سنتی خود را نیز بههمراه نداشت و تنها به دومینیکن متکی بود.»
حسین سلامی گفته:
«موضوع مکانیسم ماشه نیز ماشهای است که حتی اگر چکیده شود، گلولهای از آن خارج نخواهد شد.»
او در ادامه گفته شعارهای انقلاب اسلامی تا قلب آمریکا پیش رفته و «از آمریکا چیزی جز دود، آتش و شکستن حرمت انسانها در خیابانها و ناتوانی در مدیریت بیماری و فروپاشی نظام سلامت باقی نمانده است.»
علی اکبر ولایتی، عضو هیات نظارت بر برجام نیز در مصاحبهای با خبرگزاری امنیتی تسنیم، مکانیزم ماشه را بازی تبلیغاتی ترامپ خوانده است. او گفته: «برجام یک طرفه هم اعتباری ندارد.»
ولایتی همچنین درباره دولتهای اروپایی طرف برجام گفته:
«هیچکدام از طرفهای برجام به تعهداتشان عمل نکردند و فقط وعده دادند و در تحریمهای آمریکا مستقیم یا غیرمستقیم شرکت کردند. ما هیچ ارتباط قابلقبولی بهلحاظ تجاری یا پولی با اروپا نداریم؛ زیرا بهتَبَع دعوت آمریکا علناً ایران را تحریم عمومی کردند؛ پس عملاً آمریکا بهیکشکلی و اروپا بهشکلدیگر، برجام را نقض کردند؛ بنابراین این توافقنامهای که عملاً از یک طرف نقض شده است اعتباری ندارد.»
ولایتی مدعی شده که آرای ترامپ رو به سقوط است و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه، چیزی جز تبلیغ و سروصدا و تلاش برای جذب افکار عمومی در داخل آمریکا نیست.
علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران هم در رابطه با اظهارات وزیر امور خارجه امریکا درباره بازگشت تحریمهای پیشین شورای امنیت با فعال شدن مکانیزم ماشه مقالهای نوشته و گفته این ادعاعا در عمل اثر حقوقی برجای نخواهد گذاشت.
او نوشته:
«دولت امریکا با وجود آگاهی از این امر» و «به دلیل نزدیک شدن به انتخابات امریکا و در ناامیدی از دو سال برنامهریزی برای متقاعد کردن اعضای برجام به نابودی این توافق امیدوارند که با تحریک ایران به خروج از برجام این مأموریت ناتمام را تکمیل کنند.»
سخنگوی دولت ایران تلاش آمریکا برای فعال سازی مکانیزم ماشه را «تنشآفرینی در روزهای باقیمانده تا انتخابات، برای انحراف توجهات داخلی را از کارنامه ناکام دونالد ترامپ» خوانده است.
ربیعی نوشته:
«آنچه اکنون در صحنه سیاست امریکا درخصوص مکانیزم ماشه در جریان است، تلاش برای کشاندن ایران به زمین بازی جدیدی است که امکانات جدیدی هم در اختیار این کشور قرار دهد. تلاش برای نابود کردن ظرفیتهای باقیمانده از برجام است.»
او با بیان اینکه دولت ایران از از آنچه ممکن است در روزهای آینده و حتی فعال شدن مکانیسم ماشه در پیش باشد نگران نیست، نوشته:
«نگران ماشهای هستیم که به هر دلیل اعم از ناآگاهی یا بیدقتی در کشورمان چکانده شود؛ آنها که هنوز مشت امریکا برایشان باز نشده و منطق بازی کنونی امریکا را نمیدانند. این روزها و هفتههای تعیینکننده، جایی برای رفتارها و گفتارهای احساسی و هیجانی و امتیازگیری در سیاست داخلی نیست.»
او با انتقاد از مخالفان برجام در داخل کشور نوشته است:
«بالا بردن تب برجامستیزی نتیجهای جز تغییر زمین بازی به نفع دولت درمانده امریکا نخواهد داشت.»
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز ۲۱ آگوست/ ۳۱ مردادماه با حضور در مقر سازمان ملل در نیویورک، درخواست واشنگتن برای فعال سازی مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی را به رئیس دورهای شورای امنیت ارائه کرده بود.
مکانیسم ماشه، ساز و کاری است که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت پیشبینی و در طی قطعنامه سال ۲۰۱۵ و پس از امضای توافق هستهای میان ایران و شش قدرت جهانی، تصویب و برای حل اختلاف میان کشورهای مشارکتکننده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در نظر گرفته شده بود.
فعال شدن این مکانیسم میتواند به بازگشت خودکار تمام قطعنامههای تحریمی شورای امنیت علیه ایران منجر شود.